Hoe voorkomt u (online) oplichting?
In maart 2023 werd bekend dat persoonsgegevens van zo’n twee miljoen Nederlanders waren gelekt. Klantgegevens van onder andere de NS, VodafoneZiggo, ArboNed en zorgverzekeraar CZ kwamen in verkeerde handen. Een serieuze bedreiging. De politie spoorde iedereen dan ook aan om via www.politie.nl/checkjehack te checken of privégegevens waren gestolen. Heeft u dit al gecheckt?
Tekst: Wendy Venhorst | Foto’s: Shutterstock
Het is inmiddels geen incident meer. Sterker nog: door de vele datalekken van de laatste tijd is er van bijna iedereen wel informatie gelekt. Om welke informatie het gaat, is afhankelijk van de gegevens die zijn gedeeld. Zo kan het gaan om adresgegevens, maar ook om wachtwoorden of creditcardgegevens. En hoe meer informatie er bij criminelen bekend is, hoe makkelijker het voor ze wordt om iemand op te lichten.
Maar ook in de ‘echte’ wereld is het belangrijk om alert te zijn. Zo komen berovingen door babbeltrucs steeds vaker voor, soms zelfs met bedreiging of geweld. Veel mensen denken dat hen dit niet zal overkomen. Toch loopt iedereen kans om slachtoffer te worden van een babbeltruc. Ook in Winterswijk.
Online oplichting
Er zijn verschillende vormen van online oplichting. Een van de meest voorkomende is phishing. Hierbij ‘vissen’ criminelen naar informatie door u een e-mail, WhatsApp-bericht of sms te sturen. Vaak uit naam van uw bank of telefoonprovider. De crimineel lokt u via een link naar een onveilige (bank)website, waar u wordt gevraagd uw persoonlijke inloggegevens in te vullen. Als u dit doet, komen uw gegevens in handen van de oplichter en kan hij bijvoorbeeld geld van uw rekening afschrijven.
Daarnaast komt het steeds vaker voor dat criminelen computers blokkeren of versleutelen met gijzelsoftware (ransomware). Vaak moet u een bedrag in virtuele valuta betalen, zoals bitcoins, om uw computer of bestanden weer terug te krijgen. U kunt besmet raken door een bijlage in een e-mail te openen, of tijdens het surfen op het internet. Maar ransomware kan ook verstopt zitten in advertenties. U hoeft dan niet eens op een advertentie te klikken om besmet te raken; het openen van een pagina is soms al voldoende.
Hoe voorkomt u online oplichting?
- Gebruik nooit hetzelfde wachtwoord op meerdere websites.
- Wees terughoudend met het delen van persoonlijke gegevens en geef inlogcodes (gebruikersnaam en wachtwoord) nooit aan anderen.
- Wees kritisch op mails van onbekende afzenders. Heeft u een verdachte mail geopend, klik dan niet op de link in deze mail. Ga niet in op e-mails die zeggen dat u iets heeft gewonnen.
- Let bij het doorklikken vanuit een e-mail goed op of u wel op de juiste website komt.
- Vertrouwt u een link niet? Check ‘m dan via www.checkjelinkje.nl.
- Check bij financiële zaken of de website beveiligd is met een ‘slotje’ in de adresbalk.
- Gebruik een antivirusprogramma en installeer software- en beveiligingsupdates.
- Maak regelmatig back-ups van uw gegevens, het liefst ook nog een die u op een andere locatie bewaart.
Slachtoffer geworden?
- Neem dan direct contact op met uw bank of creditcardmaatschappij. Blokkeer indien nodig uw creditcard.
- Doe aangifte en bewaar het betreffende bericht, zodat u deze aan de bank of politie kunt laten zien.
- Heeft u een bijlage geopend die u niet vertrouwt? Laat uw computer, tablet of smartphone dan controleren op schadelijke software.
- Heeft u op een verdachte link geklikt, maar verder geen persoons- of rekeninggegevens ingevuld? Dan is er waarschijnlijk niets aan de hand. Maar blijf alert!
Babbeltrucs
Babbeltrucs zijn smoesjes waarmee oplichters proberen mensen te beroven. De oplichters komen meestal betrouwbaar over en bellen op, benaderen u bij een pinautomaat of bezoeken u thuis. Ze zeggen bijvoorbeeld dat ze van de bank zijn, van de thuiszorg, dat ze de meterstand komen opnemen of vragen of hun kind naar het toilet mag. Er zijn zelfs verhalen bekend van kinderen die vragen of iemand wil meewerken aan een werkstuk. Vervolgens proberen ze ongezien geld of waardevolle bezittingen mee te nemen.
Hoe voorkomt u oplichting door babbeltrucs?
- Laat onbekenden niet binnen, hoe betrouwbaar of onschuldig ze ook lijken.
- Bewaar geen grote geldbedragen in huis.
- Geef niemand uw pincode, ook niet als diegene zegt van de bank of politie te zijn. Zij vragen nooit naar uw pincode.
- Bewaar uw pinpas en pincode altijd apart.
- Zorg dat er niet teveel geld op uw betaalrekening staat.
- Boek geld dat niet direct nodig is over naar uw spaarrekening.
- Beperk het bedrag dat u rood mag staan. Verlaag ook de daglimiet. Daarmee voorkomt u dat anderen grote bedragen van uw rekening kunnen halen.
- Let bij pinautomaten op of niemand meekijkt. Scherm de toetsen af met uw hand of portemonnee en stop vervolgens uw pinpas en geld eerst weg voordat u wegloopt.