450 jaar Winterswijk in Nederland

Volgend jaar, in 2022, is het 450 jaar geleden dat Den Briel door de Watergeuzen werd ingenomen. Dat gebeurde op 1 april 1572 en was het startsein voor verschillende andere steden en dorpen in Nederland om onder leiding van Willem van Oranje in opstand te komen tegen de Spaanse landsheer, koning Filips II. De opstand breidt zich snel uit en enkele jaren later is de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden een feit. 


Tekst Willem te Voortwis      foto’s familie Te Voortwis

Volgend jaar staan we uitgebreid stil bij deze ‘geboorte van Nederland’. Als Nederlanders, als Achterhoekers en ook als Winterswijkers. Want Nederland is dan misschien een klein land maar bestaat net als elk land uit allemaal ‘buurten’ waar mensen wonen over wiens hoofden heen de geschiedenis zich voltrekt. Wat gebeurde hier? De Achterhoek was in de Tachtigjarige Oorlog een tijdlang frontgebied en kreeg het flink voor de kiezen. Een zware tijd die veel economische achterstand veroorzaakte.

Kunnen we ons daar nu nog veel bij voorstellen? Nee, waarschijnlijk niet. Maar, is de vraag, is het belangrijk voor iets in onze ontwikkeling om ons daar wél iets bij voor te kunnen stellen? Geschiedenis zoals die gegeven wordt op school is meestal niet meer dan een verslag van de meest in het oog springende gebeurtenissen in de geschiedenis. Zoals heroïsche veldslagen geleid door beroemde veldheren, verbonden met jaartallen en dat overhoren. Maar je wordt niet overhoord over hoe het met je buurman van destijds ging. Wat een rooftocht van hongerige soldaten bij jou om de hoek teweegbracht, of zelfs in jouw eigen huis…

Menselijke maat
Hoe breng je roemruchte geschiedenis terug naar de maat waar je eigenlijk het meest aan hebt? Herdenken klinkt altijd zo groot. Stilstaan bij de narigheid en de glorie van miljoenen. Van ‘jouw volk’ en ‘de vijand’, ook meestal gewoon mensen die op moeten voor ‘hun nummer’ in dienst van de een of andere vorst of landsheer. En dat alles ook nog eens van honderden jaren geleden. Destijds gingen we samen op weg naar dat kleine stukje aarde met lijnen eromheen met een naam: Nederland. 

Hoewel, daarvóór waren we dezelfde mensen op hetzelfde stukje aarde. Maar meer eigenaren van losse lapjes grond, die met elkaar beseften dat het goed was om vanaf dat moment ergens samen voor te knokken. Dat kreeg Philips de Tweede dan wel voor elkaar. Hij verenigde ons. Probeer iemand zijn grond af te pakken en je pakt meer af dan grond alleen. 

Kracht van eigen cultuur
Dat je met elkaar iets bent waarvan je samen én individueel profiteert dat weten we natuurlijk allang, maar we staan bij de waarde ervan niet echt vaak stil. Met elkaar Nederland willen zijn, heet met een groot woord nationale identiteit. En je hebt ook een streek, dorp en buurt identiteit. Wat je onder andere hoort aan taal en ziet in gewoonten en gebruiken. 

In een wereld die 24/7 hebberig onze aandacht trekt, ook een soort agressor, is 450 jaar Winterswijk herdenken een mooie aanleiding om eigenheid, eigen cultuur, weer eens aan te kaarten. Wat het belang ervan is, hoe het verzwakt en hoe je het sterk maakt. 

Spiegel
Jonge mensen willen hun eigen tijd graag uitleggen en doen dat in een enorme hoeveelheid uitdrukkingen, in taal, muziek, dans, film etc. Hen erkennen voor die, ook al eeuwenoude, rol is belangrijk. Ze hierbij op gang helpen door hen de geschiedenis van hun eigen omgeving actief aan te reiken kan iets bijzonders opleveren, waardoor we als oudere generaties op onze beurt een spiegel voorgezet krijgen.

Je eigen kinderen zien ontwikkelen in hun kunstzinnige talent is boeiend. Ze zijn eigen-wijs. Ik als hun vader weet dat ik vroeger net zo was. Het zegt iets over het belang van de rol die ze in willen nemen. Als culturele ondernemers van Winterswijk met elkaar afwegen wat je aanreikt van de geschiedenis en hoe je dat doet is van cruciaal belang om de mening van de volgende generatie ook echt te hebben. Laat ze het in ieder geval nooit voor een cijfer doen…! 

Willem te Voortwis (64) is musicus, regisseur, cultuurmaker en vader van Eamon en Manou. Hij zit in de werkgroep die in Winterswijk de viering van 450 jaar Nederland inhoud gaat geven volgend jaar. Hoe draag je bewustzijn van geschiedenis over, zo vraagt hij zich af.  “Heb je als land - of in dit geval als Winterswijk - een culturele handtekening?”

Bekijk andere artikelen

arrow_upward